ks. Mariusz Białkowski
Mszalni muzycy – PSAŁTERZYSTA
Artykuł pochodzi z miesięcznika "Msza Święta" nr 05, maj 2012
wydrukuj ten artykułPiąty odcinek naszego cyklu zostanie poświęcony najważniejszemu pod względem liturgiczno-muzycznym mszalnemu muzykowi. Oczywiście, chodzi o psałterzystę. Na jego wyjątkową rolę w liturgii wskazuje historia oraz przepisy liturgiczne.
O ile wydawca mszału rzymskiego ufa, że posługujący muzycznie (np. celebrans, kantor, organista) są dobrze przygotowani do poprawnego wykonywania powierzonych im zadań, o tyle tylko w przypadku psałterzysty, nazywanego także kantorem psalmu responsoryjnego, przypomina wymagania, jakie się jemu stawia: „powinien koniecznie posiąść sztukę wykonywania psalmodii oraz zdobyć umiejętność prawidłowej wymowy i dykcji” (OWMR, nr 108).
Ta uwaga ma znaczenie historyczne. Na początku kształtowania się rytu Mszy Świętej śpiew tekstu zaczerpniętego z Księgi Psalmów następujący po pierwszym czytaniu był wykonywany przez wszystkich uczestników liturgii lub naprzemiennie z solistą mającym własne partie. Ten sposób wykonawczy dał początek tak zwanej formie responsorialnej, w której co jakiś czas powtarza się ten sam tekst i melodię w formie refrenu. Wraz z rozwojem kompozycji skrócono tekst śpiewu do dwóch wersetów oraz zmniejszono liczbę wykonawców: schola śpiewająca pierwszy werset i jego powtórkę po śpiewie drugiego wersetu przez solistę. W efekcie powstała nowa forma liturgiczno-muzyczna – graduał. (...)
