ks. Jan Hadalski SChr
Si enim credimus
Artykuł pochodzi z miesięcznika "Msza Święta" nr 11, listopad 2019
wydrukuj ten artykułPrzypadające na początku listopada wspomnienie Wszystkich Wiernych Zmarłych od wieków należy do ważniejszych obchodów roku liturgicznego, a w tabeli pierwszeństwa dni liturgicznych zajmuje wysokie miejsce, tuż za uroczystościami Pańskimi, Najświętszej Maryi Panny i świętych, które zostały umieszczone w ogólnym kalendarzu liturgicznym. Stąd przepisy wskazują, że jeśli w dniu 2 listopada przypadnie niedziela, wówczas i tak przyjmuje się formularz mszalny ze wspomnienia Wszystkich Wiernych Zmarłych, a liturgię godzin sprawuje się z przypadającej niedzieli.
Ciekawe jest bezpośrednie sąsiedztwo Dnia Zadusznego z uroczystością Wszystkich Świętych. Jedno i drugie łączy głęboki teologiczny związek. Podczas gdy we Wszystkich Świętych czcimy „święte miasto, niebieskie Jeruzalem […] i radujemy się z chwały wybranych członków Kościoła” (por. prefacja), tak we wspomnienie Wszystkich Wiernych Zmarłych pochylamy się nad kruchością ludzkiego życia, której wyrazem jest „nieunikniona konieczność śmierci” i dotykamy rzeczywistości ludzkiego grzechu, który wymaga odpokutowania i ostatecznego oczyszczenia. Wszystko to jednak w perspektywie nieba i wiecznej chwały świętych uczczonych dzień wcześniej.
Wyjątkową rangę Dnia Zadusznego wzmacnia również ustalony wielowiekową tradycją fakt, że tego dnia każdy kapłan może sprawować trzy Msze Święte, które w sumie mają aż dziewięć czytań mszalnych. Zgodnie z chrześcijańską nadzieją, którą wyraził św. Paweł, pisząc do Tesaloniczan: „Si enim credimus… – Jeśli bowiem wierzymy, że Jezus istotnie umarł i zmartwychwstał, to również tych, którzy umarli w Jezusie, Bóg wyprowadzi wraz z Nim” (1 Tes 4,14), formularze tych Mszy i wybrane perykopy biblijne nacechowane są głęboką wiarą w paschalną tajemnicę Chrystusa i ufnie zanoszonym do Boga błaganiem o to, aby zmarli dostąpili udziału w Jego zwycięstwie nad śmiercią. Teksty liturgiczne podkreślają więc znaczenie wiary, ufności i wierności Bogu. Głosząc tajemnicę paschalną, przyczyniają się do umocnienia wiary w życie po śmierci i do pogłębienia naszego pragnienia zjednoczenia z Bogiem. Pobudzają też do unikania grzechów i gorliwszego angażowania się w osiąganie nieba dla siebie i dla innych. Szerzej na ten temat w artykule otwierającym niniejszy numer „Mszy Świętej”.
Z liturgicznym wspomnieniem Wszystkich Wiernych Zmarłych wiąże się jeszcze inna praktyka Kościoła. W rubrykach znajdujemy taki oto zapis: „W dniach od 1 do 8 listopada można codziennie uzyskać odpust zupełny dla tych, którzy w czyśćcu oczekują pełni zbawienia”. I zwykle podaje się warunki uzyskania tego odpustu. Praktyka ta ma swoje teologiczne uzasadnienie i wielowiekową tradycję. Ale ponieważ poprzez wieki narosło wokół niej wiele nieporozumień i wręcz negatywnych opinii, po Soborze Watykańskim II również praktyka odpustów otrzymała nową teologiczną wykładnię, zwłaszcza w konstytucji apostolskiej Pawła VI „Indulgentiarum doctrina” z 1967 r. W rok później został opublikowany uporządkowany „Wykazu odpustów”. O szczegółach związanych ze znaczeniem odpustów i praktyką ich zyskiwania mówi kolejny artykuł bieżącego numeru naszego miesięcznika.
Zachęcam do lektury tych i pozostałych artykułów, a jednocześnie do głębokiego przemyślenia treści teologicznych, jakie przynosi wspomnienie Wszystkich Wiernych Zmarłych, oraz do korzystania
z łask płynących z duchowego „skarbca wiecznie trwałych zasług Chrystusa
i świętych”, których pod pewnymi warunkami, na mocy specjalnego
Chrystusowego mandatu Kościół może swoim wiernym udzielić.
